Ο βήχας αποτελεί ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα του αναπνευστικού, ο οποίος μπορεί να προκληθεί από διάφορες παθήσεις. Στην ουσία, πρόκειται για ένα αντανακλαστικό, που λειτουργεί ως αντίδραση στον ερεθισμό των αεραγωγών και εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενη εισπνοή και βίαιη εκπνοή, με πίεση του αέρα. Σκοπός του βήχα είναι να απομακρύνει μηχανικά αλλά και να αδρανοποιήσει, μέσω της παραγόμενης βλέννας, ξένα σώματα (σκόνη, καπνό, μικρόβια) από τους πνεύμονες ή από το ανώτερο αναπνευστικό. Για να αξιολογηθεί η σημασία βήχα, χρειάζεται ο ειδικός να προσδιορίσει τη βαρύτητα, τη χρονιότητα και τα συνοδά του συμπτώματα.

Ποια και πόσα είναι τα είδη του βήχα;

Ο βήχας διαχωρίζεται σε δύο είδη, τον παραγωγικό και τον μη παραγωγικό. Ως παραγωγικός βήχας ορίζεται ο βήχας που παράγει φλέγμα ή βλέννα (πτύελα). Η βλέννα μπορεί να εντοπίζεται στο πίσω μέρος του λαιμού, η οποία προέρχεται συνήθως από τη μύτη ή τα ιγμόρεια, ή μπορεί να έχει ανεβεί προς τα έξω από τους πνεύμονες και την τραχεία. Η απόχρεμψη είναι η λειτουργία ή διαδικασία που δημιουργείται για την απομάκρυνση του σιέλου ή της βλέννης με το βήχα. Ως μη παραγωγικός βήχας ορίζεται ο ξηρός βήχας, χωρίς την παραγωγή εκκρίσεων.

Επίσης ο βήχας διακρίνεται ανάλογα με τη διάρκειά του σε Οξύ (λιγότερο από 3 εβδομάδες), Υποξύ (περισσότερο από 3 εβδομάδες και λιγότερο από 2 μήνες) και Χρόνιο (περισσότερο από 2 μήνες). Τέλος, μια ακόμη διάκριση αφορά την προέλευσή του αν προέρχεται από το ανώτερο ή κατώτερο αναπνευστικό.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που προκαλούν τον βήχα;

Για τον παραγωγικό βήχα οι αιτίες που τον προκαλούν είναι πολλές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι πιο συνηθισμένες που σχετίζονται με ιογενείς ή μικροβιακές λοιμώξεις, χρόνια πνευμονοπάθεια, οξεία ή χρόνια οσπιθορρινική καταρροή, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κάπνισμα κ.ά.

Ο ξηρός βήχας μπορεί να προκύψει έπειτα από μια οξεία ή χρόνια έκθεση σε παράγοντες, όπως ιογενείς ασθένειες, βρογχόσπασμος, έκθεση σε σκόνη – αναθυμιάσεις ή σε πτητικές-ερεθιστικές χημικές ουσίες, φαρμακευτικές ουσίες, απόφραξη των αεραγωγών, αλλεργίες και άσθμα.

Ποια είναι η θεραπεία για το βήχα;

Για την αντιμετώπιση και θεραπεία του βήχα, ο ειδικός χρειάζεται να εκτιμήσει την κλινική εικόνα και συμπτωματολογία του ατόμου. Συνήθως στην περίπτωση του παραγωγικού βήχα συστήνονται αποχρεμπτικά ή βλεννολυτικά σιρόπια καθώς και αναβράζοντα δισκία, τα οποία βοηθούν στη ρευστοποίηση των φλεμάτων και την εύκολη απόχρεμψή τους. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί αντιβηχική αγωγή, αντιχολινεργική αγωγή και συνδυασμός  αποσυμφορητικών. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η εκτίμηση και η συμβολή του ειδικού, πριν την έναρξη οποιασδήποτε αγωγής.